Το 395 ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αρκάδιος μετέφερε από τα Ιεροσόλυμα στην Κωνσταντινούπολη τη ζώνη της Θεοτόκου, ένα από τα λιγοστά κειμήλια του επίγειου βίου της Παναγίας, κατασκευασμένη από τρίχες καμήλας. Την τοποθέτησε σε μία χρυσή θήκη, που ονομάστηκε Αγία Σoρός, και την εναπόθεσε στον ναό της Θεοτόκου στη συνοικία Χαλκοπρωτεία της Κωνσταντινούπολης.
Ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός άνοιξε την Αγία Σoρό έπειτα από 410 χρόνια, για να επικαλεσθεί τη θεία χάρη της, επειδή η σύζυγός του Ζωή διακατεχόταν από έναν δαίμονα. Αφού, λοιπόν, την προσκύνησαν, ο πατριάρχης άπλωσε την τίμια Ζώνη πάνω στην πάσχουσα αυτοκράτειρα, η οποία ελευθερώθηκε αμέσως από το δαιμόνιο. Το γεγονός τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 31 Αυγούστου, την τελευταία ημέρα του εκκλησιαστικού έτους.
Τμήμα της Τιμίας Ζώνης βρίσκεται στη Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, δωρεά του Σέρβου ηγεμόνα Λάζαρου (1371-1389). Ναός αφιερωμένος στην Τίμια Ζώνη υπάρχει στην Αθήνα (Πατήσια).
Η Ιστορία της Αγίας Ζώνης
Στις 31 Αυγούστου γιορτάζουμε την Κατάθεση της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου. Αποτελεί το μοναδικὸ ιερὸ κειμήλιο που σχετίζεται με τον επίγειο βίο της Θεοτόκου και διασώζεται μέχρι σήμερα στην Ιερὰ Μονὴ του Βατοπαιδίου στο Άγιο Όρος, στο Περιβόλι της Παναγίας. Η ίδια ἡ Θεοτόκος την ύφανε από τρίχες καμήλας.
Οι πληροφορίες για τον επίγειο βίο της Θεοτόκου είναι λιγοστὲς και προέρχονται απὸ την Καινὴ Διαθήκη και από την παράδοση που διασώθηκε από τους αποστολικοὺς ακόμη χρόνους.
Η Θεοτόκος μέχρι την Κοίμησή της παρέμεινε στα Ιεροσόλυμα και ήταν μέλος της πρώτης Εκκλησίας. Τη φροντίδα της είχε αναλάβει ο αγαπημένος μαθητής του Κυρίου, ο Ευαγγελιστὴς Ιωάννης.
Οι τελευταίες στιγμὲς της επίγειας ζωής της είναι θαυμαστὲς και συγκινητικές. Κοντὰ της βρέθηκαν οι Απόστολοι οι οποίοι έφτασαν απὸ τα πέρατα της οικουμένης στα Ιεροσόλυμα με τρόπο θαυμαστό, «ἐπὶ νεφελῶν».
Και τότε, ο ίδιος ὁ Κύριος εμφανίστηκε θριαμβευτικὰ «ἐπὶ νεφελῶν», με τη συνοδεία πλήθους αγγέλων. Η Θεοτόκος προσευχήθηκε στον Υιό της, παρηγόρησε τους Αποστόλους και υποσχέθηκε ότι θὰ είναι πάντα κοντὰ στην Ἐκκλησία για να μεσιτεύει στον Υιό της και παρέδωσε την πανάμωμη ψυχή της στον Κύριο.
Οι Απόστολοι εναπόθεσαν την Αγία Σορὸ της Θεοτόκου σε «καινὸν μνημεῖον» στη Γεθσημανή. Εκεί η Αγία Ελένη αργότερα έκτισε τον ναὸ της Κοιμήσεως. Τρεις μέρες μετὰ την κοίμηση κατέβηκε ο Κύριος με τη συνοδεία των Αρχαγγέλων Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ καὶ πλήθους αγγέλων.
Ο Αρχάγγελος Μιχαὴλ με εντολή του Κυρίου παρέλαβε την Αγία Σορὸ της Θεοτόκου και όλοι μαζὶ ανήλθαν στους ουρανούς. Η θαυμαστὴ Μετάσταση της Θεομήτορος είχε συντελεστεί. Το ιερὸ Σώμα της ενώθηκε πάλι με την αγνή ψυχή της.
Ο Απόστολος Θωμάς ήταν ο μόνος από τους Αποστόλους που είδε τη θαυμαστὴ Μετάσταση της Θεοτόκου. Δεν είχε μπορέσει νὰ παρευρεθεί στην κηδεία της ευρισκόμενος στις Ινδίες. Εκεί, μετὰ απὸ τρεις ημέρες, και ενώ τελούσε τη Θεία Λειτουργία, βρέθηκε στη Γεθσημανὴ με θαυμαστὸ τρόπο και είδε όλα όσα συνέβησαν.
Τότε παρακάλεσε την Παναγία να του δώσει για ευλογία τη Ζώνη της. Και εκείνη, καθὼς ανέβαινε στους ουρανούς, του έριξε τὸ Ιερὸ κειμήλιο «πρὸς δόξαν ἀκήρατον, ἀνερχομένη Ἁγνή, χειρί σου δεδώρησαι τῷ ἀποστόλῳ Θωμᾷ τὴν πάνσεπτον Ζώνην σου» ψάλλουμε στο απολυτίκιο της εορτής της Καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης.
Ο Απόστολος Θωμάς στη συνέχεια πληροφόρησε και τους υπόλοιπους Αποστόλους για τα θαυμαστὰ αυτὰ γεγονότα και τους έδειξε την Αγία Ζώνη της Παναγίας.
Εκείνοι δοξολόγησαν τον Θεὸ και του ζήτησαν να τους ευλογήσει, καθὼς ήταν ο μόνος που αξιώθηκε νὰ δει την ένδοξη Μετάσταση της Θεοτόκου.
Τη διαφύλαξη της Αγίας Ζώνης ανέλαβαν δύο φτωχὲς και ευσεβείς γυναίκες στα Ιεροσόλυμα, οι οποίες φρόντιζαν τη Θεοτόκο. Παρέλαβαν με ευλάβεια το ιερό κειμήλιο και απὸ τότε το έργο της διαφύλαξής του συνέχιζε απὸ γενιὰ σε γενιὰ μία ευλαβὴς παρθένος καταγόμενη απὸ την οικογένεια αυτή.
